|
Yeni projemiz: Kurekle New York - Gelibolu Ani Mucadelesi
18 Mart 2015
Birinci Dünya Savaşı sonunda çözülmekte olan iki imparatorluğun küllerinden doğan Türkiye Cumhuriyeti, Avustralya ve Yeni Zelanda, o savaşın kaderini belirleyen Çanakkale Muharebeleri’nde kendi kimliklerini sorgulamaya başlamışlardı. İtilaf kuvvetlerinin Çanakkale’yi geçip Rusya’ya yardım ulaştıramaması Çarlık Rusyası’nın çökmesine sebep olmuş, böylece Almanlar Garp Cephesi’ne birlik ve materyal aktarabilmiş, bunun ve Çanakkale’deki İtilaf kayıplarının sonucunda, kısa sürmesi beklenen dünya savaşı dört seneye yayılmıştı. Gelibolu Muharebeleri, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın kuruluş miti haline gelirken, aynı savaşlarda kendini ispat eden Yarbay Mustafa Kemal, daha sonra modern Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı olmuş, kendisine Atatürk ünvanı verilmişti.
1915 Çanakkale Muharebeleri’nde İtilaf savaş gemilerinin boğaz girişinde durdurulduğu 18 Mart gününü “Çanakkale Deniz Zaferi ve Şehitleri Anma Günü” olarak kutluyoruz. Bu zaferin hemen akabinde Osmanlı savunmasını karadan yarmak üzere Avustralya ve Yeni Zelanda Kuvvetlerinin Arıburnu civarında, İngiliz ve Fransızların da daha güneyde karaya çıktığı 25 Nisan günü, o ülkelerde ANZAC (Australian and New Zealand Army Corps) Günü olarak kutlanır. Osmanlı, Avustralya, Yeni Zelanda ve İngiltere’nin yanında, Hindistan, Fransa, Senegal ve Kanada’nın da bu muharebelerde kayıpları olmuştur.
Bu savaşta her iki taraf da çok kayıp vermişti. Osmanlılarda 300.000 ölü, yaralı, bulunamayan ve hasta olmak üzere kayıp oranı %60 iken, Ingiliz/Fransız tarafında 252.000 ya da %52 idi. Muharebelerde 8.708 Australyalı ve 2.721 Yeni Zelandali ölmüştü.
Gelibolu, son “centilmenler savaşı” olarak tarihe geçmiştir. Savaşan tarafların zehirli gaz kullanmamaları, yakın mevzilerden faydalanarak birbirlerine üzerinde notlar yazılı yiyecek ve sigara atmaları gibi nedenlerle askerler bir nebze birbirlerini tanıyabilmiş, birbirlerindeki mertliği görebilmiş, zaman içinde bunu karşılıklı saygı, takdir ve dostluğa dönüştürebilmiştir.
Savaş sırasında mevziler arasında yaralı yatan teğmen Richard Casey’yi, beyaz Bayrak kaldıran bir Mehmetçik kucaklayıp Avustralya mevzilerine taşımış, topuk vurup kendi mevzisine dönmüş. Başarılı bir devlet adamı olarak bakanlıklar üstlenip sonunda 1965-69 arasında Avustralya’nın 16nci devlet başkanı olan Lord Casey, Türk askerine saygısını şöyle ifade etmiş:
"Türklerle savaşıp binlerce insanımızı yitirdikten sonra, Türk halkının kahramanlığı ve eşsiz vatanseverliğinin uyandırdığı hayranlık ve takdir duygularıyla Gelibolu Yarımadası’nı terkettik." Türkiye hükümeti Anzakların ayak bastığı sahil şeridine 1985 yılından itibaren "Anzak Koyu" adını verdi. Her sene bu koyda 25 Nisan sabahı bir şafak ayini yapılır. 1934 yılında Gelibolu harp sahalarını ziyaret eden yabancı guruba hitab eden Atatürk’ün erdemli sözleri, hem 1985’te Anzak Koyu’nda yapılan anıtta, hem de Avustralya’nın başkenti Canberra’daki Kemal Atatürk Anı Bahçesi’nde ölümsüzleştirilmiştir:
"Bu memleketin toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar! Burada bir dost vatanın toprağındasınız. Huzur ve sessizlik içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar! Göz yaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız, bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu toprakta canlarını verdikten sonra, artık bizim evlatlarımız olmuşlardır." Barış ifade eden bu sözlerden ilham alarak, Çanakkale Muharebeleri sırasında göğüslerini vatana siper eden Osmanlı askerlerinin ve olayların akışıyla sürüklendikleri yabancı bir diyarda toprağa düşen itilaf askerlerinin ortak anısına adanmak üzere Erden Eruç, Çanakkale Muharebelerinin yer aldığı aylarda iki kişilik özel teknesinde önce Atlas Okyanusu’nda sonra Akdeniz’de doğuya doğru kürekle mücadele edecektir. Orada savaşmış ülkelerden birer kürekçi sırayla etap etap bu projede Eruç’a katılacak, çok bayraklı bu projede taşınan bayraklar anlam kazanacak, projenin barış ve dostluk teması güçlenecektir.
Projeyi takip için projeye mahsus ayrı bir website hazırlamaktayız, bunu yakında paylaşacağız.
.
.
.
|
Ateşkes sırasında yaralı Teğmen Casey’yi Avustralya mevzisine taşıyan Mehmetçik. Lord Casey, 1965 yılında Avustralya’nın 16nci devlet başkanı oldu.
